Klinken
Nadat de magnetische test met goed resultaat is doorstaan moeten de gaten van de uitgenomen nagels weer gevuld worden met nieuwe nagels. Dat gebeurt door een klinker, een vroeger veel voorkomend beroep maar tegenwoordig zijn er niet veel meer. Wij hebben gekozen voor de firma Lehmann Scheepsrestauraties uit Rotterdam, onder leiding van Joram Lehmann. Deze firma doet veel klinkwerk aan schepen, aan bruggen en ook aan ketels van stoomwerktuigen.
Ruimen
Het klinkproces bestaat uit meerdere fasen.Als eerste moeten alle gaten met de hand geruimd worden. Daarmee worden de gatwanden zo vlak mogelijk gemaakt zodat er een betere aansluiting met de nagel gemaakt kan worden. De hiervoor gebruikte ruimer lijkt op een boor, maar snijdt niet op de kop maar langs de steel. De ruimer is aan de punt taps, maar is voor het grootste gedeelte recht.
Ook moet bepaald worden hoeveel nagels er nodig zijn en van welke diameter. In ons geval ging het om nagels met een dikte van 22 mm, 25 mm en 28 mm doorsnede. Flinke jongens.
In het werk wordt nagel voor nagel de lengte bepaald, deze lengte is een optelling van de diepte van het gat en de hoeveelheid materiaal die nodig is om de kop te vormen.
Tegenhouders
Om te kunnen klinken moet een nieuwe nagel aan de binnenkant van de ketel ondersteund worden zodat de nagel voldoende bestand is tegen de hamer aan de buitenkant van de ketel en er een mooie nieuwe kop op de nagel gevormd kan worden. Deze ondersteuning hebben we afgestempeld op de vuurgangen en heeft een zeer geavanceerde vorm. De twee kanten van de steun stempelen ieder af op een andere vuurgang, de boog op de rechterkant dient om de nagel te ondersteunen. Tussen nagel en boog wordt een hydraulisch stempeltje geplaatst die de nagel tegen de ketelwand drukt.
Nagels heet stoken
De nagel wordt voor het klinken eerst roodgloeiend gestookt waarna de nagel met behulp van speciale tangen in de ketel wordt gestoken en vandaar uit naar het gat doorgegeven worden. Het heet stoken dient om de nagel te kunnen vervormen, een soort smeden.
Voor het gloeien van nagels bestaan oventjes waarin meerdere nagels passen en die een nagel op temperatuur brengen en houden, maar voor kleine hoeveelheden wordt er nagel voor nagel verwarmd. De nagel ligt in een bakje van vuurvaste steen en met een grote brander wordt de nagel opgewarmd. Een oventje kan ingesteld worden op een zekere temperatuur en verwarmt daarna heel nauwkeurig tot die temperatuur, bij het opwarmen met de hand moet de stoker zelf de temperatuur in de gaten houden. Wat ervaring is daarbij benodigd. Is de nagel niet heet genoeg dan kan de kop niet goed gevormd worden en is de afsluiting niet goed.
Klinken
Nadat de nagel binnen in de ketel is afgesteund kan de klinker aan de buitenzijde van de ketel met behulp van een luchthamer de kop aan de nagel slaan. Op de foto links is de nagel al door de wand gestoken, maar de helper aan de buitenkant moet hem nog vasthouden. Pas nadat de nagel binnen in de ketel is afgesteund kan de helper de nagel loslaten waarna de klinker de kop op de nagel kan slaan.
Tijdens het slaan zal de nagel niet alleen een kop krijgen, maar de steel zal ook opstuiken en daardoor het gat deels vullen. Tijdens het afkoelen zal de nagel krimpen en als de nagel goed strak is geklonken zal dit krimpen de platen stijf op elkaar trekken. Toch is een nagelverbinding niet per definitie waterdicht. Maar tijdens gebruik zullen de minieme openingetjes dicht roesten waarna de ketel alsnog waterdicht wordt.
Verder naar Drukproef