Bouw stokersgemak
Toen oud-stoker Piet van Geenen zijn verhaal over De Tuut vertelde, kwam ook de toenmalige kakdoos aan de orde. Dit - in onze ogen primitieve, maar destijds gebruikelijke - toilet bevond zich achter de kolenloods en was speciaal bedoeld voor stokers. Vanwege hun vuile werk mochten zij geen gebruik maken van het toilet in het nabijgelegen huis van de machinist. Piet kon het hokje nog grotendeels beschrijven en aan de buitenmuur van de kolenloods was nog te zien dat er ooit iets aangebouwd was geweest. Het leek ons een goed idee om - in het kader van de restauratie - ook dit ‘stokersgemak’ te gaan herbouwen. En al snel was er een vrijwilliger gevonden die bereid was deze taak op zich te nemen. Hij was enthousiast, werkte snel en na enkele maanden al was het stokersgemak voltooid. Het is een kleine ruimte met tussen de zijwanden een horizontale plank met daarin een gat waarop een deksel past. Via een gresbuis daaronder kwamen de fecaliën destijds in de Wetering terecht. Die gresbuis hebben we nu maar achterwege gelaten, want het is niet de bedoeling dat dit stokersgemak ook daadwerkelijk gebruikt gaat worden. Oudere bezoekers zullen zich dit ouderwetse type toilet ongetwijfeld nog kunnen herinneren, maar voor de meeste jongeren is het beslist een curiositeit. Dat bleek al vóór de officiële opening, toen er door de bezoekers diverse foto’s van werden gemaakt.
Oud-stokers Piet van Geenen en Adriaan Basten hadden de eer om het stokersgemak op 7 juli officieel te openen. Dat gebeurde door de deur van het slot te draaien, waarna (etalagepop) stoker Gradus zichtbaar werd, die met zijn broek op de knieën en schijnbaar ontspannen in het - voor die tijd pikante - mannenblad De Lach zat te lezen. Hij was goed geschminkt (met zweetdruppels en zwarte vegen in zijn gezicht) en hij droeg kleren zoals die in de jaren vijftig van de vorige eeuw voor een stoker gebruikelijk waren. Gradus zal die kleren voorlopig blíjven dragen, want we willen hem in zijn outfit niet kwijt. Wél zal hij op den duur een ander plekje krijgen, want veel bezoekers willen zelf op het stokersgemak gefotografeerd worden en we willen niet dat Gradus hen dan in de weg zit. Hoe dan ook, het was een feestelijke gebeurtenis die 7e juli en de feestvreugde werd nog eens verhoogd toen er vervolgens - heel toepasselijk - Zeeuwse bolussen werden geserveerd. Het stemt ons tevreden dat we door de herbouw van dit stokersgemak nog beter zichtbaar kunnen maken hoe Stoomgemaal De Tuut er in vroeger dagen heeft uitgezien.