Excentriek

Uit tutiwiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Hoofdpagina | Stoommachine | Onderdelen

Excentriek

Een excentriek wordt gebruikt voor het omzetten van een draaiende beweging in een heen- en weergaande beweging. Het excentriek van het klepbewegingsmechanisme bestaat uit:

  • Binnenexcentriek.
  • Verstelbaar excentriek.
  • Excentriekbeugel en excentriekstang.
Binnenexcentriek.jpg

Binnenexcentriek

Het binnenexcentriek is een ronde schijf die excentrisch, dit wil zeggen uit het midden, op de krukas bevestigd is. De afstand van het middelpunt O van de krukas tot het middelpunt M1 van het excentriek noemt men de excentriciteit. Draait de krukas, dan zal het middelpunt M1 van het excentriek een cirkel beschrijven met O als middelpunt en de excentriciteit OM1 als straal. Het excentriek maakt een slag die gelijk is aan tweemaal de excentriciteit. De excentriciteit is 22 mm, de slag is dus 44 mm.

Voorstaandehoek (56º) Voorloophoek (34º)

Het excentriek loopt achter op de kruk. De hoek tussen kruk en excentriek is 56o. Het excentriek is op de krukas gekrompen en geborgd met een zwaar passend draadeind. Bij een vast excentriek blijven de excentriciteit en de hoek tussen kruk en excentriek constant. De voorloophoek (delta) blijft dus ook constant. De voorloophoek is de hoek die het excentriek minder dan 90o achter de kruk staat. De voorloophoek is dus 90o-56o=34o. De hoek tussen kruk en excentriek wordt de voorstaande hoek genoemd.

Verstelbaar excentriek

Excentriek verstelbaar.jpg

Het verstelbaar excentriek is vervaardigd van gietijzer en bestaat uit twee helften. In de bovenhelft zijn twee spiebouten geschroefd.

Koppelstang

De onderhelft en de spiebouten zijn voorzien van hoge ovale gaten waarin vlakke spieën geslagen zijn. Deze spieën trekken de beide helften stevig op elkaar. De beide geharde koppelstangbouten zijn elk door middel van een koppelstang met een gewicht van de regulateur verbonden. Het excentriek is voorzien van een vetpot met schroefdop, ook wel Stauffer vetpot genoemd, voor het smeren van de loopvlakken tussen de beide excentrieken.

Excentriekbeugel

Excentriekbeugel.jpg

De excentriekbeugel bestaat uit twee helften die met pasbouten op elkaar geklemd worden. Het verstelbaar excentriek draait in de excentriekbeugel. De loopvlakken worden gesmeerd door olie dat uit de oliebak door het oliekanaaltje tussen de loopvlakken loopt. De opstaande randen aan de binnenomtrek verhinderen dat de beugel van het verstelbaar excentriek loopt. Het conische eind van de excentriekstang wordt door middel van een platte spie vast in het conische gat van de excentriekbeugegetrok- ken. Het oog van de stang grijpt om de pen van de hefboom.

Verstelweg

Excentriek verstelweg.jpg

Met het handwiel boven de regulateur kan de vulling van de machine geregeld worden. Verstelt men het handwiel dan draait het verstelbaar excentriek om het binnenexcentriek en wordt het verstelbaar excentriek over de cirkelboog AB verplaatst met M1, het middelpunt van het binnenexcentriek, als middelpunt. Het middelpunt van het verstelbaar excentriek beweegt dan over de boog E1E2 met M1 als middelpunt en de excentriciteit van het verstelbaar excentriek als straal.

De excentriciteit van het verstelbaar excentriek M1E1 = M1E2 = 35mm. De boog E1E2, die het middelpunt van het verstelbaar excentriek doorloopt als de vulling van minimum naar maximum wordt versteld of omgekeerd, wordt de verstelweg van het excentriek genoemd. De verstelweg is bol, d.w.z. het middelpunt M1 van de verstelweg en het middelpunt O van de krukas liggen aan dezelfde kant van de verstelweg.

Een bolle verstelweg geeft de meeste zekerheid dat een toelaat nul wordt bereikt, de zogenaamde absolute 0-vulling en 00-vulling. Bij stoommachines die een centrifugaalpomp aandrijven is dit noodzakelijk omdat deze machines in onbelaste toestand nagenoeg geen arbeid verrichten.

Kenmerken van de bolle verstelweg zijn:

  • De absolute 0-vulling kan hiermee bereikt worden.
  • Bij het veranderen van de vulling verandert de voorinlaat.

Tijdens het verstellen is de excentriciteit van het verstelbaar excentriek constant in grootte (M1E1=M1E2), maar veranderlijk van richting, dit wil zeggen dat de voorloophoek verandert.

Verklaring van de tekening:

  • O middelpunt krukas
  • M1 middelpunt binnenexcentriek
  • OM1 excentriciteit binnenexcentriek
  • M1E1=M1E2 excentriciteit verstelbaar excentriek
  • E1E2 verstelweg verstelbaar excentriek

Denkbeeldig excentriek

Het samenstel van binnenexcentriek en verstelbaar excentriek kunnen we voor elke willekeurige stand van het verstelbaar excentriek vervangen door een denkbeeldig excentriek waarvan de excentriciteit de resultante is van de excentriciteit van het binnenexcentriek en het verstelbaar excentriek. Staat het verstelbaar excentriek in de stand “maximum vulling” dan is de excentriciteit van het binnenexcentriek OM1 en de excentriciteit van het verstelbaar excentriek M1E1. In deze stand kunnen we het binnenexcentriek met het verstelbaar excentriek vervangen door een denkbeeldig excentriek met een excentriciteit OE1 en een voorloophoek δ. Voor elke willekeurige stand van het verstelbaar excentriek krijgen we een ander denkbeeldig excentriek met een andere resulterende excentriciteit en een andere voorloophoek δ. De excentriciteit wordt kleiner naarmate het middelpunt van het verstelbaar excentriek dichter bij het hart O van de krukas komt en de voorloophoek δ wordt groter. Zo is de minimum excentriciteit OE2 de resulterende excentriciteit van de binnenexcentriciteit OM1 en de excentriciteit van het verstelbaar excentriek M1E2.