Uitgraven van de Nieuwe Wetering
De Nieuwe Wetering
De Appelternse sluizen, waarop in 1917 Stoomgemaal De Tuut is gebouwd, hebben al een heel lange geschiedenis in de waterhuishouding in het Land van Maas en Waal. De dijkring om dit gebied is rond 1300 gesloten om het land te beschermen tegen overstromingen als gevolg van hoge rivierstanden. Sinds deze periode zijn ook de sluizen gebouwd om overtollig regen- en kwelwater door de dijkring op de rivier te kunnen lozen, als de rivierstand dat toeliet ten- minste. Deze eerste sluizen waren simpele bouwwerken, vaak van hout vervaardigd en uitgevoerd als een zgn. klepstuw. Na enkele decennia werden deze houten sluizen als regel vervangen door grotere en betere bouwwerken, grotendeels uitgevoerd in baksteen met houten sluisdeuren.
De huidige sluizen in Appeltern dateren van rond 1840. In 2005 zijn ze door het waterschap Rivierenland geheel gerestaureerd om ze als monument voor de toekomst te bewaren. Hun functie in de waterbeheersing hebben ze verloren na de dijkverhoging in 1999. Het te spuien water stroomt nog wel door de sluizen bij vrij verval lozing op de Maas, maar hun waterkerende functie bij hoge rivierstand is overgenomen door nieuwe, dubbel uitgevoerde keersluizen, die op afstand geregeld worden.
Het achterland van de sluizen en het stoomgemaal voert zijn water af via de Nieuwe Wetering. Deze wetering is al in de middeleeuwen aangelegd, deels door gebruik te maken van enkele oude Maasstrangen en deels gegraven. De kanalisatie is in de loop van de eeuwen verbeterd naar gelang er meer laag gelegen gebied in cultuur werd gebracht t.b.v. de landbouw door toename van de bevolking. Toch stonden de lager gelegen gebieden in de winter nog vaak onder water voor er mechanische bemaling (sinds 1918) werd toegepast.
Afwateringsgebied
Het afwateringsgebied van de Nieuwe Wetering omvat een gebied van 10.000 ha of 100 miljoen m². Het begin van de afwatering is gelegen in Nijmegen nabij Neerbosch bij het middeleeuwse kerkje gelegen aan het Maas-Waalkanaal. Het andere deel vindt zijn oorsprong nabij Malden in het kwelgebied onderaan de stuwwal. Beide gebieden liggen ten oosten van het Maas-Waalkanaal en hun afwateringen zijn met sifons of duikers onder dit kanaal door gelegd. Er is in de Nieuwe Wetering een schutlaken (keersluis) geweest bij de Teersdijk, een kade, gelegen tussen Nijmegen en Wijchen. Het gebied van de Hatertse Broek, boven het schutlaken, mocht zijn overtollige water alleen lozen als de sluizen bij Appeltern onder vrij verval konden spuien op de rivier. Als er vanwege hoge rivierstanden niet geloosd kon worden op de Maas, moest het schutlaken worden gesloten, zodat het water in de hogere delen werd vastgehouden. Dit, om te voorkomen dat de lager gelegen landerijen onder water kwamen te staan. Ten gevolge van tegengestelde belangen ontstonden er tussen hoger en lager gelegen gebieden regelmatig conflicten over de bediening van het schutlaken. De zgn. leigraven (sloten), die vanuit het omringende gebied op de wetering lozen, worden alle met stuwen op het voorgeschreven peil gehouden.