Kengetallen
Historie
Door de steeds weerkerende waterproblemen is het land van Maas en Waal lang zeer armoedig geweest. Met behulp van diverse technieken tot waterbeheersing is geprobeerd dit probleem te verzachten c.q. op te lossen.
1100 de eerste waterbouwkundige werken in het land van Maas en Waal, te weten de dwarskaden op de rivier.
1300 het gehele gebied is omringd door een dijk, Oude Wetering wordt aangelegd.
1321 aanleg Nieuwe Wetering door Graaf Reinoud II.
1846 Aanleg eerste stoomgemaal in het land van Maas en Waal, [het gemaal van Dreumel]
1917-1918 bouw van de Tuut
1926, grote dijkdoorbraak.
1932, uitgebreide werken aan de Maas waaronder het scheiden van Maas en Waal.
1967 Sluiting van De Tuut
1983 Oprichting van Baet en Borgh
1995, ontruiming van het gebied ten gevolge van hoge waterstanden.
Algemeen
De Tuut komt voort uit "tuit", zoals in puntzak of in fluitketel, het laagste punt, de uitloop.
De Tuut heette oorspronkelijk 'Stoomgemaal Appeltern'
De gehele installatie is geleverd door Stork machinefabrieken
De Tuut werkt met centrifugaalpompen, deze kunnen het water tot 4 meter hoogte opvoeren
Een windmolen kan slechts 1,5 meter opvoeren
Windmolens langs een rivier werken niet goed omdat de waterhoogte aan de afvoerkant varieert. De geringe opvoerhoogte van een molen leidt dan tot problemen als het water meer dan 1,5 m gestegen is.
de Tuut
Het gemaal is ontwerpen door bureau Van Hasselt en De Koning te Nijmegen, tegenwoordig bekend als [Royal HaskoningDHV].
Het gemaal is gebouwd tijdens Wereldoorlog I, kosten: f 350.000
Uniek zijn de ketels, stoommachines en pompen die nog altijd behouden zijn waardoor de Tuut het enige nog geheel complete en nog werkende stoomgemaal is.
In het begin van de 20e eeuw was er veel aandacht voor het verbouwen van extra voedsel. De aanleg van de IJsselmeerpolders dateert uit die tijd, en ook de aanleg van de Tuut had als doel om extra voedsel te kunnen produceren.
Het gemaal is opgevolgd door gemaal Bloemers, oorspronkelijk diesel, maar tegenwoordig elektrisch.
Baet en Borgh
Baet en Borgh is de stichting die het beheer over een aantal monumenten heeft, bezittingen van de stichting zijn:
- Stoomgemaal De Tuut te Appeltern
- Het motorenmuseum te Appeltern
- Het torentje van den Blanckenburgh te Beuningen
- De ruïne van St. Walrick te Overasselt
- Het dijkmagazijn te Appeltern.
Stoom
Rond 1700 werd uitgevonden hoe de warmte van een kolenvuur omgezet kan worden in beweging van een machine.
De uitvinder was Newcomen waarna de machines verbeterd werden door Watt.
De eerste stoommachine in Nederland werd gebouwd in 1780, vanaf 1850 werden stoommachines gebruikt voor bemaling.
De eerste machines haalden rendementen van enkele procenten.
Het totaal rendement van de Tuut is ongeveer 10%
Het rendement van een moderne electriciteitscentrale ligt rond de 45%.
Ketels
In het ketelhuis staat een Cornwall-ketel (enkele vuurgang) van 6 meter lang, een Lancashire-ketel (dubbele vuurgang) van 9 meter lang en een Lancashire-ketel van 10 meter lang.
Deze ketels zijn ingemetseld, in het metselwerk zitten extra kanalen om de rookgassen langs de ketelwand te leiden.
De ketels produceren ongeveer 4000 kg stoom per uur
De ketels verstoken ongeveer 10 ton kolen per dag
De ketels maken ongeveer 150.000 liter stoom per minuut.
Stoomdruk oorspronkelijk 12,4 kg/cm2, deze maximaal toelaatbare druk is teruggebracht tot 10 kg, maar de normale werkdruk is meestal niet meer dan 6 kg/cm2.
Stoommachines
2 Stork dubbelwerkende zuigerstoommachines die werken volgens het gelijkstroomprincipe volgens professor Stumpf.
De machines hebben een vermogen van 340 ipk ieder, oftewel ongeveer 300pk ieder bij 200 omwentelingen per minuut
Boring 450 mm, slag 550 mm, slagvolume 87 liter
De doorsnede van het vliegwiel is 2,20 meter, het wiel weegt 2600kg en de band haalt een snelheid van 100 km per uur.
Zie hier voor details
Pompen
Twee Stork centrifugaalpompen, niet zelf aanzuigend
De pompen verwerken 2 x 220 m3 per minuut bij een opvoerhoogte van 2,9 m.
Schoorsteen
De schoorsteen was oorspronkelijk 40 m hoog.
Is nu 35 meter hoog omdat de nog aanwezige oorspronkelijke fundering niet meer kan dragen
Sloop 1971 vanwege bouwvalligheid
Herbouw 1996, laatste bouw in Nederland
Kolenloods
De kolenloods was een open schuur waarin ongeveer 800 ton kolen konden worden opgeslagen, een gehele wintervoorraad
Tegenwoordig wordt de loods gebruikt voor het stoomcafé en de motorenzaal.
Het café wordt geëxploiteerd door de Doederij
