De Aeolipile
Het bijzondere gas met de naam "Stoom"
Rond het begin van de jaartelling leefde in Alexandrië een wetenschapper genaamd Hero of Heron.
Deze Hero realiseerde zich als waarschijnlijk de eerste mens, dat er zoiets was als gas en dat gas onder druk gebracht kon worden. Hij ontwierp een apparaat, de zgn. Aeolipile, waarin water verhit werd. De gevormde stoom ontsnapte dan via een aantal pijpjes waardoor een draaiende beweging ontstond. Doordat de techniek voor metaalbewerking in zijn tijd nog niet voldoende ontwikkeld was is het bij een idee gebleven. Pas in de 17e eeuw is men voor het eerst in staat geweest zijn ontwerp te verwezenlijken, en zie, het werkte! Tot de dag van vandaag worden er vele varianten van zijn ontwerp nagebouwd, alle berustend op het zelfde principe maar in velerlei vormen. Zoek Google er maar eens op na.
In 1643 ging de ontdekking van stoom verder doordat Torricelli in Italie ontdekte dat de atmosfeer gewicht had. Dat kon alleen als de atmosfeer uit gas bestond en als dat gas gewicht had. Op dit principe is de allereerste generatie stoommachines gebaseerd. De naam van Torricelli leeft voort in de zgn. buis van Torricelli, een primitieve barometer.
De kracht van deze atmosferische druk werd in 1650 nog eens opnieuw bevestigd door de proef met de Maagdenburger halve bollen. Twee halve bollen werden tegen elkaar gedrukt en de ruimte binnenin werd daarna vacuüm gepompt. Vier paarden bleken daarna niet in staat deze bollen weer uit elkaar te trekken, de atmosferische druk hield de bollen bij elkaar. Otto von Guericke, de uitvoerder van dit experiment, heeft met dit resultaat eeuwige roem vergaard.
De Nederlander Christiaan Huygens en de Fransman Denis Papin komen de eer toe als eerste een experiment te hebben gedaan met condensatie van stoom onder een zuiger in een cilinder. Helaas is er van hun proeven niet meer over dan aantal vage dokumenten, tot werkelijke uitvoering is het nooit gekomen. Maar hun resultaten zijn zeker de basis geweest voor de ontwikkeling van de eerste echte stoommachine door Newcomen in Engeland.